วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ถนนประชาธิปก แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร

ลำดับที่ ๑๑๘

                                                    พระพรหมบัณฑิต
                                       (ประยูร ธมฺมจิตฺโต ป.ธ.๙, ศ.,ดร.)
                          ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์,  กรรมการมหาเถรสมาคม,
                        เจ้าคณะภาค ๒, เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร
                        อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ปรมาจารย์ของนักเทศน์*

   บุรพาจารย์ ๓ รูป ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือว่าเป็นปรมาจารย์ของนักเทศน์วัดประยุรวงศาวาส

          รูปแรก คือเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (จี่ อินฺทสรมหาเถร ป.ธ.๙) เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาส รูปที่ ๓ เป็นพระธรรมกถึกที่มีเทศนาโวหารดี เป็นผู้มีลีลาการเทศน์อย่างสาริกาป้อนเหยื่อ สมัยที่ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่พระเทพโมลี ได้รับสร้อยนามว่า "มหาธรรมกถึก" ดังปรากฏในราชทินนามเต็มว่า "พระเทพโมลี ตรีปิฎกธรา มหาธรรมกถึกคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี" เจ้าประคุณสมเด็จฯ เป็นผู้วางแบบแผนการเทศน์ลีลาสาริกาป้อนเหยื่อให้กับสำนัก

          รูปที่สอง คือพระเดชพระคุณพระพุทธวรญาณ (มงคล วิโรจนมหาเถร ป.ธ.๕) เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาส รูปที่ ๑๓ พระเดชพระคุณฯเป็นรองสมเด็จพระราชาคณะเป็นผู้จัดให้มีการอบรมหลักสูตรวิชาการเทศนาขึ้น ในสมัยที่เป็นเจ้าอาวาส วัดประยุรวงศาวาส

          รูปที่สาม คือพระครูพิศาลธรรมโกศล (สุพจน์ กญฺจนิโก) เป็นเจ้าของนามปากกา หลวงตา-แพรเยื่อไม้ ผู้เขียนนิยายธรรมะและหนังสือเรื่องสั้นธรรมะชุด หลวงตา ถือว่าเป็นพระสงฆ์รูปแรกที่วงการภาพยนตร์นำบทประพันธ์ไปทำเป็นภาพยนตร์ ชื่อเรื่องว่า หลวงตา แสดงนำโดย ล้อต๊อก ผู้สร้างภาพยนตร์มาติดต่อพระครูพิศาลธรรมโกศล (หลวงตา แพร-เยื่อไม้) ท่านก็อิดออดไม่อยากให้เอาไปสร้าง ท่านบอกว่าไม่รู้ว่าให้ไปสร้างภาพยนตร์แล้ว หลวงตาในเรื่องจะเป็นล้อต๊อก หรือว่าล้อต๊อกจะเป็นหลวงตา ถ้าหลวงตาเป็นล้อต๊อก คือกลายเป็นตัวตลก เพราะคนแสดงเป็นดาราตลก แต่ถ้าล้อต๊อกแสดงเป็นหลวงตาแล้วเข้าถึงบทบาทเหมือนกับในหนังสือจะเป็นเรื่องที่น่านิยม ผลออกมาสร้างถึง ๒ ภาค เพราะล้อต๊อกแสดงเป็นหลวงตาได้ดีมากๆ จนได้รับรางวัลตุ๊กตาทอง ในบทบาทของหลวงตา

          เพราะฉะนั้น นักเทศน์วัดประยูรฯ ทำได้หลากหลาย ในยุคก่อนนี้ขึ้นธรรมาสน์จับคัมภีร์เทศน์ มาในยุคหลวงตา-แพรเยื่อไม้ เขียนบทละครบทภาพยนตร์ มาในยุคสมัยใหม่ ยุคไอทีมีคอมพิวเตอร์นำเสนอ และพัฒนารูปแบบหลากหลาย เทศน์ได้ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ออกไปเทศน์กันทั่วโลก แต่ไม่ว่าจะไปเทศน์ที่ไหนต้องมีหลักการเทศนา จะทิ้งหลักการเทศนาไม่ได้

*จากพระธรรมเทศนา ๕๗ กัณฑ์ เรื่องหลักการและวิธีการเทศน์
   สมัยดำรงสมณศักดิ์ที่ พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต ป.ธ.๙.,Ph.D)
   บรรยายแก่ผู้เข้ารับการอบรมพระนักเทศน์รุ่นที่ ๒๐ ณ วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร
   เมื่อวันที่ ๒๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๕