วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ถนนประชาธิปก แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร

ลำดับที่ ๙๘

                                                    พระพรหมบัณฑิต
                                       (ประยูร ธมฺมจิตฺโต ป.ธ.๙, ศ.,ดร.)
                          ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์, กรรมการมหาเถรสมาคม,
                        เจ้าคณะภาค ๒, เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร
                        อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

                                                                ฤกษ์งามยามดี*

         ปีใหม่ปีเก่า ไม่ใช่ว่าปีเก่าฤกษ์จะดีกว่าปีใหม่ หรือปีใหม่ดูท่าว่ามันจะชง หรือว่าเราไม่ได้เรื่องไม่ได้ราวอะไร บางคนก็เลยจะไปเช่าเหรียญนั่น เหรียญนี่ เพื่อจะให้ชีวิตใหม่ดีกว่าเก่า แต่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ประโยชน์เป็นฤกษ์งามยามดีอยู่ในตัว ดังพระบาลีที่อาตมภาพได้ยกขึ้นเป็นนิกเขปบทว่า
อตฺโถ อตฺถสฺส นกฺขตฺตํ กึ กริสฺสนฺติ ตารกา แปลความว่า ประโยชน์เป็นฤกษ์งามยามดีอยู่ในตัว ดวงดาวทั้งหลายจักทำอะไรได้ พระพุทธเจ้านับว่าทันสมัยมาก ตรัสประโยคนี้มาตั้ง ๒๕๐๐ กว่าปีมาแล้ว คนสมัยโบราณเชื่อเรื่องดวงดาว ฤกษ์ผานาที ก็เลยทำให้เรื่องที่ควรจะเร่งรีบกลับไม่ทำ เพราะยังไม่ถึงเวลา ยังไม่ได้ฤกษ์งามยามดี ในที่สุดประโยชน์ก็สูญเสียไป เพราะทำไม่ทันเวลา

          ดังนั้นพระพุทธเจ้าจึงตรัสว่า ทำประโยชน์ตอนไหนก็ฤกษ์งามยามดีตอนนั้นทำตอนไหนเมื่อมันไม่ได้เรื่องไม่ได้ราวเป็นความไม่ดีไม่งามก็อย่าไปทำ เพราะทำแล้วทำให้มีความทุกข์ ก็ชื่อว่าเป็นสิ่งที่ไม่มีประโยชน์ เพราะฉะนั้นถ้าใครจะทำประโยชน์จริงๆ ไม่ต้องรอปีนั้น ปีนี้นักขัตฤกษ์ตอนนั้นตอนนี้ อย่างไรก็ให้เร่งขวนขวายทำความดีเสียแต่วันนี้พระพุทธเจ้าตรัสว่า อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ แปลความว่า เร่งขวนขวายทำความดีเสียแต่วันนี้อย่ามัวไปรีรอเวลาเวลาและวารีมิได้มีที่คอยใคร เรือเมล์และรถไฟก็ต้องไปตามเวลาโอ้เอ้และอืดอาดมักจะพลาดปรารถนา พลาดแล้วจะโศกาอนิจจาเราช้าเองรวมความว่าในพระพุทธศาสนาทำอะไรเป็นความดีได้ประโยชน์ทำเถิด ไม่ต้องรอฤกษ์ผานาที มีโยมไปขอฤกษ์ขึ้นบ้านใหม่กับหลวงพ่อปัญญานันทะ ขอให้หลวงพ่อปัญญานันทะให้ฤกษ์ขึ้นบ้านใหม่ หลวงพ่อปัญญานันทะก็ถามว่าตอนที่โยมสร้างบ้านมีบันไดหรือเปล่า โยมก็ตอบว่ามีขอรับ หลวงพ่อปัญญานันทะก็สอนว่าถ้ามีก็ขึ้นได้เลยไม่ต้องรอฤกษ์ ถ้ามีบันไดขึ้นได้เลย เพราะฉะนั้นประโยชน์เป็นฤกษ์งามยามดีอยู่ในตัวดวงดาวทั้งหลายไม่สามารถที่จะบิดผันไปได้ ข้อสำคัญทำให้ถูกต้องตามขั้นตอนด้วยสติปัญญา

*จากพระธรรมเทศนา ๕๗ กัณฑ์ เรื่องอัตถกถา ว่าด้วยเรื่องประโยชน์
สมัยดำรงสมณศักดิ์ที่ พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต ป.ธ.๙.,Ph.D)
แสดงในวันธรรมสวนะ ณ พระอุโบสถวัดประยุรวงศาวาส วรวิหาร
เมื่อวันจันทร์ที่ ๗ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑