วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ถนนประชาธิปก แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร

ลำดับที่ ๑๑๑

                                                    พระพรหมบัณฑิต
                                       (ประยูร ธมฺมจิตฺโต ป.ธ.๙, ศ.,ดร.)
                          ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์,  กรรมการมหาเถรสมาคม,
                        เจ้าคณะภาค ๒, เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร
                        อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ธรรมะที่ทำให้คนครองคู่อยู่ร่วมกันได้ยั่งยืน*

   ความดีในส่วนปรหิตปฏิบัติ เพราะมีคู่ชีวิตที่เข้าอกเข้าใจ ส่งเสริมสนับสนุนเป็นกำลังใจให้ปฏิบัติงานเต็มที่ เพราะว่ามีคู่ชีวิตที่เข้าใจกันดี ที่ส่งเสริมสนับสนุนอุปถัมภ์ซึ่งกันและกัน ชีวิตสามีภรรยาที่ส่งเสริมสนับสนุนอุปถัมภ์เช่นนี้เพราะมีธรรมะที่เรียกว่า สมชีวิธรรม

          สมชีวิธรรม แปลว่า ธรรมะที่ทำให้คนครองคู่อยู่ร่วมกันได้ยั่งยืนด้วยการมีธรรมที่เสมอกัน ๔ ประการ ดังพระบาลีที่ว่า อุโภว อสฺสุ สมสทฺธา เป็นต้น แปลความว่า บุคคลเมื่อหวังที่จะอยู่ร่วมกันอย่างเป็นสุข ในชาตินี้และหวังจะได้พบกันอยู่ร่วมกันในชาติต่อๆ ไปนั้น ทั้งสองฝ่ายต้องมีธรรมะเหมือนกัน ๔ ประการ คือสมศรัทธา แปลว่าต้องมีศรัทธาเสมอกัน สมศีลา มีศีลเสมอกัน สมจาคา มีจาคะเสียสละเหมือนๆ กัน และสมปัญญา มีความรู้มีปัญญาเสมอกัน

          คู่ชีวิตก็ดี เพื่อนสนิท มิตรสหายก็ดี เพื่อนร่วมงานก็ดีที่มีธรรมะเสมอกันทั้ง ๔ ประการนั้น ต่างจะส่งเสริมสนับสนุนให้แต่ละฝ่ายมีความเจริญพัฒนาในชีวิตส่วนตัวและหน้าที่การงานได้อย่างเต็มตามศักยภาพ โดยพัฒนาอัตตหิตสมบัติ คือความรู้ความสามารถส่วนตัวยิ่งขึ้นไปด้วย ในขณะเดียวกันก็สามารถทำ ปรหิตปฏิบัติ คือ บำเพ็ญประโยชน์แก่ส่วนรวมได้อย่างสมบูรณ์

          สมชีวิธรรมทั้ง ๔ ประการที่ได้ยกขึ้นเป็นหัวข้อเทศนานั้น องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้แสดงแก่พราหมณ์ ชื่อว่านกุลบิดาและภรรยา มีใจความว่าผู้ใดก็ตามประสงค์ที่จะมีชีวิตคู่ที่ราบรื่นอยู่เป็นสุข ถือไม้เท้ายอดทอง กระบองยอดเพชร สามารถคบหาและมีความรักสมัครสมานกันเนิ่นนาน ต้องมีธรรมะที่เสมอกันทั้ง ๒ ฝ่าย คือ ศรัทธา ศีล จาคะ และปัญญา

*จากพระธรรมเทศนา ๕๗ กัณฑ์ เรื่องสมชีวิธรรมกถา ว่าด้วยธรรมของคู่ชีวิต
   สมัยดำรงสมณศักดิ์ที่ พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต ป.ธ.๙.,Ph.D)
   แสดงในงานบำเพ็ญกุศลปัญญาสมวาร คุณโกวิท บุณยัษฐิติ
   เมื่อวันพุธที่ ๕ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๐