วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ถนนประชาธิปก แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร

ลำดับที่ ๑๑๒

                                                    พระพรหมบัณฑิต
                                       (ประยูร ธมฺมจิตฺโต ป.ธ.๙, ศ.,ดร.)
                          ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์,  กรรมการมหาเถรสมาคม,
                        เจ้าคณะภาค ๒, เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร
                        อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

       สรุปผลการประชุมวิสาขบูชานานาชาติ ครั้งที่ ๑๒ และปฏิญญากรุงเทพฯ ๒๕๕๘*

สรุปผลการประชุมวิสาขบูชานานาชาติ ครั้งที่ ๑๒
          พระพรหมบัณฑิต กล่าวถึงผลการจัดกิจกรรมตลอดระยะเวลา ๓ วันที่ผ่านมาว่า การประชุมวิสาขบูชานานาชาติครั้งนี้ได้แบ่งหัวข้อการประชุมออกเป็น ๔ หัวข้อย่อย หรือ ๔ กลุ่ม ได้แก่
          กลุ่มที่ ๑ พุทธวิธีในการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคม
          กลุ่มที่ ๒ พุทธวิธีในการแก้ปัญหาความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อม
          กลุ่มที่ ๓ พุทธวิธีในการแก้วิกฤติทางการศึกษา
          กลุ่มที่ ๔ พระพุทธศาสนากับอาเซียน

          ทั้งนี้ประเด็นพุทธวิธีในการแก้ปัญหาความขัดแย้งทางสังคมนั้น ที่ประชุมได้พิจารณาถึงภาวะวิกฤติทางสังคมกันอย่างกว้างขวาง โดยส่วนใหญ่มองว่าปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดวิกฤติทางสังคม คือ ความขัดแย้ง ไม่ว่าจะเป็นความขัดแย้งระดับโลก หรือภายในประเทศ มักเริ่มจากจุดเล็กๆ เหมือนเชื้อโรคร้ายที่เมื่อลุกลามอาจกลายเป็นเนื้อร้ายที่เป็นอันตรายถึงชีวิต ชาวพุทธจึงต้องร่วมใจป้องกัน หากมีความขัดแย้งในสังคม อย่าให้ยืดเยื้อยาวนาน ต้องแก้ไขให้ฉับไว ซึ่งผู้เข้าร่วมประชุมเสนอให้เริ่มที่ “บวร” คือ "บ้าน วัด ราชการ" ที่จะต้องร่วมมือกัน มองสิ่งที่เกิดขึ้นตามหลักปฏิจจสมุปบาท ทุกเหตุการณ์เป็นเหตุ เป็นปัจจัย ไม่ได้เกิดขึ้นเองลอยๆ

          พร้อมกันนี้ผู้นำชาวพุทธได้ลงความเห็นว่าต่อไปนี้จะต้องมีกระบวนการ ๓ ประการคือ การป้องกัน การแก้ และการเยียวยา
          การป้องกันและการแก้ไขนั้นต่อ ไปจะไม่มองเฉพาะใน ส่วนของพระพุทธศาสนาเท่านั้นแต่จะต้องเรียนรู้ เคารพ และทำความเข้าใจเกี่ยวกับศาสนาต่างๆด้วย โดยหลีกเหลี่ยงการนำศาสนาเป็นเครื่องมือในการสร้างความขัดแย้ง แต่จะต้องมีหน้าที่ในการสลายความขัดแย้ง

          ส่วนการเยียวยานั้น ชาวพุทธได้มองถึงความสูญเสียที่เกิดจากภัยธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมโดยเฉพาะการเกิดเหตุแผ่นดินไหวที่ประเทศเนปาลนั้น หลังจากผู้นำชาวพุทธเดินทางกลับประเทศของตนแล้วจะมีการระดมทุนเพื่อช่วย เหลือให้กำลังใจชาวเนปาล

          ด้านพุทธวิธีในการแก้ปัญหาความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อม ได้ลงความเห็นว่า จะเข้าไปมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น การส่งเสริมให้ชุมชนตื่นตัว รับรู้ถึงปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม สร้างผู้นำเพื่อรณรงค์ ส่วนพุทธวิธีในการแก้วิกฤติทางการศึกษา ผู้นำชาวพุทธ ซึ่งเป็นตัวแทนของประเทศผู้เข้าร่วมประชุมในกลุ่มนี้ ส่วนใหญ่เป็นประเทศที่พระพุทธศาสนาเป็นเสียงข้างน้อย โดยมากเป็นกลุ่มประเทศที่นับถือศาสนาอิสลาม หรือคริสต์ ฉะนั้นจะมีการผลักดันให้มีการบรรจุคำสอนในพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะการปฏิบัติ วิปัสสนาเป็นหลักสูตรการเรียนการสอนในโรงเรียน

           ขณะที่ประเด็นเกี่ยวกับพระพุทธศาสนากับอาเซียน ผู้นำชาวพุทธที่เข้าร่วมประชุม ต่างเห็นพ้องว่า อัตลักษณ์ของอาเซียน คือ รากฐานของพุทธศาสนา พุทธศาสนาในอาเซียน แม้จะมีความแตกต่างในนิกาย คือมีทั้งเถรวาท และมหายาน แต่ทั้งสองฝ่ายต่างก็เน้นเรื่องของปัญญาและกรุณาเหมือนกัน ความร่วมมือระหว่างพุทธศาสนาจึงเป็นเรื่องสำคัญ และสิ่งแรกที่กลุ่มประเทศอาเซียนควรทำ คือ การตอบแทนสิ่งที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมไว้อย่าให้ถูกทำลาย แม้ว่าศาสนาพุทธจะไม่ใช่ศาสนาประจำชาติ แต่ก็สามารถเชื่อมโยง ให้มุ่งสู่การอยู่ร่วมกันอย่างสันติได้

           นอกจากการประชุมใน ๔ กลุ่มหลักดังกล่าวนี้แล้ว การประชุมวิสาขบูชานานาชาติในครั้งนี้ ยังมีการประชุมกลุ่มย่อย อีก ๒ กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ ๕ สัมมนาเชิงปฏิบัติการพระไตรปิฎกสากล และกลุ่มที่ ๖ นิติศาสตร์เชิงพุทธ ซึ่งผู้นำชาวพุทธจากประเทศภูฏาน ที่เข้าร่วมในกลุ่มที่ ๖ มีความเห็นว่ากฎหมายที่บังคับใช้ ถ้าไม่มีรากฐานจากธรรมะ กฎหมายนั้นก็ไม่มีความเป็นธรรม กฎหมายที่เข้มแข็ง จึงเป็นกฎหมายที่เป็นธรรม แต่ฝ่ายบ้านเมืองมักไม่นำมาเป็นหลักในการดูแลบ้านเมือง ฉะนั้น จึงมีความเป็นไปได้หรือไม่ ที่จะเสนอร่างรัฐธรรมนูญแบบพุทธเพื่อทำนิติศาสตร์เชิงพุทธ

ปฏิญญากรุงเทพฯ ๒๕๕๘
          ๑. จัดพิมพ์พระไตรปีฎกฉบับสากลเพื่อเฉลิมพระเกียรติ ๖๐ พรรษา สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
          ๒. จัดทำสหบรรณานุกรมทางพระพุทธศาสนา ระยะที่ ๑ ที่เชื่อมบรรณานุกรม พระไตรปีฎกทุกฉบับเข้าด้วยกันในระบบออนไลน์
          ๓. เพื่อแก้ไขระบบวิกฤตการณ์และเพื่อแก้ไขวิกฤตของโลกทุกรูปแบบ กระตุ้นเตือนให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ใส่ใจต่อหลักปฏิจจสมุปบาทส่งเสริมให้มองโลกในแง่ดีว่า เราสามารถเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกาส โดยอาศัยปัญญาและกรุณา
          ๔. กระตุ้นเตือนปัจเจกชนทุกคน โดยเฉพาะผู้มีหน้าที่รับผิดชอบให้ส่งเสริมการพัฒนาสตรีทั่วโลก
          ๕. กระตุ้นเตือนให้หน่วยงานภาครัฐและองค์การนอกภาครัฐทั้งหมดลงทุนด้านการศึกษาให้มากยิ่งขึ้น
          ๖. ส่งเสริมการพัฒนาจิตใจส่วนบุคคลและการเปลี่ยนเปลงทางโครงสร้างในระดับสังคมเศรษฐกิจ กฎหมายและการเมือง โดยอาศัยการใช้ชีวิตเรียบง่าย มีหลักจริยธรรมที่ดีงาม
          ๗. เรียกร้องให้มีความพยายามในการบรรเทาทุกข์สำหรับภัยธรรมชาติและภัยแล้งต่างๆ โดยใช้ความกรุณาเป็นเครื่องบรรเทาทุกข์
          ๘. กระตุ้นเตือนให้รัฐบาลและภาคประชาชนในประชาคมอาเซียน พร้อมทั้งประเทศเพื่อนบ้านหาทางแก้ไขสถานการณ์ที่ล่อแหลมและระบบนิเวศที่เปราะบางในลุ่มแม่น้ำโขง
          ๙. สนับสนุนผู้นำชาวพุทธ ดำเนินการพบปะแลกเปลี่ยนกับศาสนาอื่นให้มากยิ่งขึ้น
          ๑๐. นำหลักการที่มีอยู่ในนิกายต่าง ของพระพุทธศาสนามาแก้ไขศึกษาสังคม เช่น การเจริญสติ กรุณา ปัญญา

* การประชุมชาวพุทธนานาชาติเนื่องในวันวิสาขบูชา 'วันสำคัญสากลของโลกครั้งที่ ๑๒'
   ประจำปี ๒๕๕๘ ในหัวข้อ "พระพุทธศาสนากับวิกฤติของโลก"
   พระพรหมบัณฑิต (ป.ธ.๙, ศ.,ดร.) กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าคณะภาค ๒
   อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร
   ณ หอประชุม มวก. ๔๘ พรรษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วังน้อย อยุธยา
   และที่ศูนย์ประชุมสหประชาชาติ (UN)
   ระหว่างวันที่ ๒๘-๓๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๘