วัดประยุรวงศาวาส|กิจกรรมงานวัด'๖๗
>>>พิธีสวดมนต์ส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ รับความเป็นสิริมงคล ปี ๒๕๖๗
>>>ขอเชิญเที่ยวงาน "สมโภช ๑๙๖ ปี วัดประยูรฯ" กรุงเทพฯ
>>>ขอเชิญเที่ยวงาน "สงกรานต์ วัดประยูรฯ" ปี ๒๕๖๗

[ไตรมาสที่ ๑]|คณะสงฆ์|วัดประยูรฯ|พระธรรมเทศนา'๖๗|พระพรหมบัณฑิต
>>>[ปาฐกถา] ๐๐๑ 'ตั้งสัจจกิริยาและสัจจาธิฏฐานรับปีใหม่'
>>>[บรรยาย] ๐๐๒ 'ปรับใจเริ่มชีวิตใหม่'
>>>[สัมโมทนียกถา] ๐๐๓ 'เริ่มปีใหม่ดีมีความสำเร็จไปกว่าครึ่ง'
>>>[ประธาน] สัมมนา 'พลิกโฉมการจัดการศึกษาเพื่อสร้างศาสนทายาทฯ'
>>>[บรรยาย] ๐๐๔ 'บทบาทของวัดกับการพัฒนาชุมชน'
>>>[สัมโมทนียกถา] ๐๐๕ 'พาย้อนวันวาน งานสมโภชวัดประยูรฯ'
>>>[พิธี] สมโภชพระอาราม ๑๙๖ ปี วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ปี ๒๕๖๗
>>>[เวทีเสวนา] ๓ ศาสนา 'ศาสนธรรมกับการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน'
>>>[บรรยาย] ๐๐๖ 'ทุนเล่าเรียนหลวงเพื่อสัปปายะในการศึกษาและปฏิบัติธรรม'
>>>[เข้ารับการถวาย] ทุนการศึกษาพระราชทานฯ ทุนเล่าเรียนหลวง รุ่นที่ ๔
>>>[บรรยาย] ๐๐๗ 'บวร กับการพัฒนาชุมชนย่านกะดีจีน'
>>>[บรรยาย] ๐๐๘ 'ศาสตร์แห่งการตีความในพระพุทธศาสนา'
>>>[บรรยาย] ๐๐๙ 'โลกยุคใหม่หัวใจที่เป็นบวก'
>>>[บรรยาย] ๐๑๐ 'ความเป็นมาของเทศนาธรรม ๔ ภาค ทั่วไทย'
>>>[บรรยาย] ๐๑๑ 'พระพุทธศาสนากับการพัฒนาที่ยั่งยืน'
>>>[สัมโมทนียกถา] ๐๑๒ 'พรหมวิหารมีพร้อมความอิ่มใจก็พรั่งพรู'
>>>[ประชุม] คณะอนุกรรมการจัดทำอนุบัญญัติ ประกอบพระราชบัญญัติการศึกษา
>>>[บรรยาย] ๐๑๓ 'ธรรมะรับปีใหม่ ๒๕๖๗'
>>>[ประชุม] คณะทำงานติดตามและประสานงานกลุ่มการจัดทำพระไตรปิฎก
>>>[บรรยาย] ๐๑๔ 'การตั้งสมณศักดิ์แต่ละครั้งเป็นเหมือนการเกิดใหม่']
>>>[บรรยาย] ๐๑๕ 'จริยธรรมกับการบริหารประเทศ'
>>>[บรรยาย] ๐๑๖ 'หลักธรรมและการพัฒนาจิตเพื่อการเป็นอัยการที่ดี'
>>>[ปาฐกถา] ๐๑๗ 'ประวัติศาสตร์มีไว้เตือนใจคน'
>>>[ปาฐกถา] ๐๑๘ 'ทำดีอย่างไรให้ได้ดี'
>>>[บรรยาย] ๐๑๙ 'พระสงฆ์ไทยพระสงฆ์โลก : การเผยแผ่เชิงรุก'
>>>[ร่วมเสวนา] ๐๒๐ 'เปลี่ยนการศึกษาไทย พลิกโฉมใหม่ให้ประเทศ'
>>>[บรรยาย] ๐๒๑ 'หลักไตรสิกขากับการศึกษาสถานศึกษา'
>>>[ประธาน] พิธีเวียนเทียน"วันมาฆบูชา" ปี ๒๕๖๗
>>>[ปาฐกถา] ๐๒๒ 'ขยายผลจากหมู่บ้านศีล ๕ สู่หมู่บ้านศีลธรรม' วส.ลำพูน
>>>[ประชุม] กรรมการวิชาการ โครงการ “เทศนาธรรม ๔ ภาค ทั่วไทย” ในหนเหนือ
>>>[พิธีต้อนรับ] การเข้าร่วมการประชุมของสภาสงฆ์โลก ครั้งที่ ๑๑ นิวซีแลนด์
>>>[พิธีเปิด] เข้าร่วมการประชุมของสภาสงฆ์โลก ครั้งที่ ๑๑ นิวซีแลนด์
>>>[ปาฐกถา] 001 A Buddhist Perspective on Environmental
                            Restoration for Harmonious Coexistence
>>>[พิธีปิด] เข้าร่วมการประชุมของสภาสงฆ์โลก ครั้งที่ ๑๑ นิวซีแลนด์
>>>[เมืองออคแลนด์] ชมทัศนียภาพและเยี่ยมวัดญาณประทีป
>>>[เสนอ] (ร่าง) แผนปฏิบัติการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและจิตอาสา
>>>[สัมโมทนียกถา] 002 Compare the Mahayana Malai with Theravada Malai'
>>>[สัมปสาทนียกถา] ๐๒๓ 'พื้นที่สร้างแรงกายและเสริมแรงใจ'
>>>[ประชุม] คณะกรรมการการเผยแผ่พระพุทธศาสนาแห่งชาติ ครั้งที่ ๑/๒๕๖๗
>>>[ประชุม] คณะกรรมการกองทุนเพื่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนาแห่งชาติ ครั้งที่ ๑/๒๕๖๗
>>>[บรรยาย] ๐๒๔ 'แบบแผน แบบอย่าง แบบฉบับ' 
>>>[ต้อนรับ] คณะกรรมการอิสลามประจำกรุงเทพมหานคร
>>>[ประชุม] รับทราบการดำเนินงานติดตั้งระบบรองรับการเผยแผ่ฯ
>>>[บรรยาย] ๐๒๕ 'พระพุทธศาสนากับวิทยาศาสตร์ฯ'
>>>[ตรวจติดตาม] การใช้งานระบบ AI เทคโนโลยี “ห้องเรียนเสมือนจริง”
>>>[ประชุม] คณะกรรมการวิชาการ โครงการ ''เทศนาธรรม ๔ ภาค ทั่วไทย
>>>[บรรยาย] ๐๒๖ 'พระอุปัชฌาย์ต้องเป็นแบบที่ดี'
>>>[ประชุม] คณะกรรมการ ICDV&IABU ครั้งที่ ๑/๒๕๖
>>>[ร่วมประชุม] วันวิสาขบูชาโลกกับรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี
>>>[เป็นพระอุปัชฌาย์] โครงการบรรพชาสามเณรภาคฤดูร้อน รุ่นที่ ๑๖
>>>[บรรยาย] ๐๒๗ 'เมตตาช่วยลดปัญหาความเครียด' วัดมเหยงคณ์
>>>[บรรยาย] ๐๒๘ 'พุทธนวัตกรรมกับการสร้างสังคมสันติสุขอย่างยั่งยืน'
>>>[บรรยาย] ๐๒๙ 'พุทธจิตวิทยากับการแก้ปัญหาชีวิต'
>>>[ต้อนรับ] คณะผู้แทนศูนย์กลางแนวลาวสร้างชาติ (สปป.ลาว)
>>>[สัมโมทนียกถา] ๐๓๐ 'ทุนนิธิช่วยลดกังวลและส่งเสริมให้สำเร็จการศึกษา'

[ไตรมาสที่ ๒]|คณะสงฆ์|วัดประยูรฯ|พระธรรมเทศนา'๖๗|พระพรหมบัณฑิต
>>>[บรรยาย] ๐๓๑ 'ผูกไมตรีอย่ารู้ร้าง สร้างกุศลอย่ารู้โรย'
>>>[บรรยาย] ๐๓๒ 'การบริหารด้วยปัญญาและคุณธรรม' วส.ลำพูน

การเรียนบาลีแบบยอดด้วน
----------------------------
กรณีหลักสูตรการเรียนบาลีของคณะสงฆ์ไทยที่กำลังวิจารณ์กันในเวลานี้ จับประเด็นได้ว่า
๑ มีผู้วิจารณ์ว่า ตามหลักสูตรตั้งแต่ประโยค ๑-๒ ถึง ป.ธ.๙ นักเรียนบาลีเรียนพระไตรปิฎกน้อยไป หรือแทบจะไม่ได้เรียนเลย
๒ มีผู้วิจารณ์แตกประเด็นออกไปอีกว่า นักเรียนบาลีที่จบ ป.ธ.๙ ตามหลักสูตรและตามรูปแบบการเรียนการสอนที่ทำกันอยู่ ไม่ได้เป็นผู้ทรงภูมิรู้สูงและสุดยอดในพระพุทธศาสนาอย่างที่ยกย่องกัน
ขอจับแค่ ๒ ประเด็นนี้ก่อน
.........................................................
ตามข้อ ๑ คือยังคงมีความคิดหรือความเข้าใจกันอยู่ว่า พระไตรปิฎกนั้นเรียนกันเฉพาะในหลักสูตรการเรียนบาลีเท่านั้น หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง คือเข้าใจกันว่า หลักสูตรการเรียนบาลีของเราเปิดขึ้นมาเพื่อเรียนพระไตรปิฎก
ครั้นพอตรวจสอบดูแล้ว พบว่าเรียนตัวพระไตรปิฎกน้อยอย่างยิ่ง หรือแทบจะไม่ได้เรียนเลย ก็จึงยกขึ้นมาวิจารณ์
ตามข้อ ๒ คือยังคงมีความคิดหรือความเข้าใจกันอยู่ว่า หลักสูตรการเรียนบาลีของเราเปิดขึ้นมาเพื่อสอนพระภิกษุสามเณรหรือผู้เรียนบาลีให้เป็นผู้ทรงภูมิรู้เชี่ยวชาญในพระพุทธศาสนา
ครั้นพอตรวจสอบดูแล้ว พบว่า กระบวนการเรียนการสอนบาลีทุกชั้นไม่มีขั้นตอนใด ๆ ที่เป็นการฝึกฝนอบรมบ่มเพาะให้นักเรียนบาลีเป็นผู้ทรงภูมิรู้เชี่ยวชาญในพระพุทธศาสนา ก็จึงยกขึ้นมาวิจารณ์
.........................................................
ผมพิจารณาแล้วเห็นว่า รูปแบบการจัดการเรียนการสอนบาลีของคณะสงฆ์ไทยก็ดี ข้อวิจารณ์ทั้ง ๒ ประเด็นก็ดี ถ้าเรียกให้สุภาพก็ว่าเป็นการมองต่างมุม แต่ถ้าพูดกันตรง ๆ ก็ต้องบอกกันตรง ๆ ว่าเป็นการมองการเรียนบาลีแบบยอดด้วน
การเรียนบาลีที่ถูกต้อง ยอดไม่ด้วน คือการเรียนรู้ฝึกฝนให้เชี่ยวชาญในกระบวนภาษาบาลี แล้วใช้ความรู้บาลีนั้นไปศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎกต่อไป
พูดให้ชัด ๆ การเรียนบาลีมีงานที่จะต้องทำอยู่ ๒ ตอน
.........................................................
ตอนหนึ่ง เริ่มเรียน เรียนให้เชี่ยวชาญในกระบวนภาษาบาลี ตอนนี้เหมือนต้นไม้ มีต้นแต่ยังไม่มียอด
ตอนสอง เรียนจบ เอาความเชี่ยวชาญภาษาบาลีไปศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก เหมือนต่อยอดไม้
.........................................................
อุปมาให้เห็นชัด ๆ การเรียนบาลีเหมือนการเรียนหมอ
เรียนหมอคือเรียนวิชาการในกระบวนการรักษาคนป่วย
เรียนจบตามกระบวนการแล้ว เอาความรู้ที่เรียนมาไปรักษาคนป่วย
นี่คือกระบวนการเรียนหมอที่ถูกต้อง
เรียนบาลีคือเรียนให้รู้เข้าใจกระบวนภาษาบาลีซึ่งเป็นภาษาที่ใช้บันทึกพระไตรปิฎก
เรียนจบตามกระบวนการแล้ว เอาความรู้ที่เรียนมาไปศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก
นี่คือกระบวนการเรียนบาลีที่ถูกต้อง
พระไตรปิฎกอุปมาเหมือนคนป่วยที่รอการรักษา
เรียนบาลีจบแล้วไม่ศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก
อุปมาเหมือนเรียนหมอจบแล้วไม่รักษาคนป่วย
การเรียนบาลีของเราผิดพลาดถึงขั้นหลงทางหรือยอดด้วน เพราะเราเรียนตามหลักสูตรเพื่อให้จบตามหลักสูตร ได้ศักดิ์และสิทธิ์ตามชั้นประโยค แล้วด้วนอยู่เพียงแค่นั้น
ไม่ได้จัดการให้ผู้เรียนจบแล้วไปศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎกต่อยอดไปอีก
เทียบกับผู้เรียนหมอจบแล้ว ได้ชื่อว่าเป็นหมอ แต่ไม่รักษาคนป่วย-ซึ่งไม่มีคนจบหมอที่เป็นปกติคนไหนทำอย่างนั้น
แต่คนจบบาลีของเราทำอย่างนั้นกันแทบทั้งหมด เพราะเราเรียนแบบยอดด้วน เรียนรู้ภาษาบาลี แต่ไม่ได้เอาความรู้ไปทำงานบาลี
โปรดเข้าใจว่า การศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ไม่ใช่-และไม่ควรทำด้วยวิธีการเปิดเรียนเปิดสอนในชั้นเรียน เพียงแค่ ๙ ปี ๑๐ ปี (ประโยค ๑-๒ ถึง ป.ธ.๙) ก็จบบริบูรณ์
การศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎกต้องเป็นการเรียนตลอดชีวิต-และไม่ใช่เรียนเฉพาะในชั้นเรียน
และโปรดเข้าใจว่า ถ้าต้องการฝึกฝนอบรมบ่มเพาะให้คนของเราเป็นผู้ทรงภูมิรู้เชี่ยวชาญในพระพุทธศาสนา ก็ต้องทำด้วยวิธีเปิดโรงเรียนฝึกฝนอบรมบ่มเพาะ แต่ไม่ใช่ด้วยวิธีเปิดการเรียนการสอนบาลีอย่างที่คณะสงฆ์ไทยทำอยู่
เพราะฉะนั้น การจะหวังให้นักเรียนบาลีของเราจบ ป.ธ.๙ แล้วเป็นผู้ทรงภูมิรู้เชี่ยวชาญในพระพุทธศาสนา จึงไม่ถูกเรื่อง-เหมือนปลูกขนุนแล้วหวังว่าจะออกลูกมาเป็นมะม่วง
แล้วจะทำอย่างไร?
จะทำอย่างไร ต้องตั้งหลักให้ถูก
หลักของเราก็คือ-เรามีพระไตรปิฎก ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์อันเป็นตัวพระศาสนารอการศึกษาค้นคว้าอยู่
พระไตรปิฎกบันทึกไว้เป็นภาษาบาลี เราจึงต้องการคนรู้บาลีเพื่อจะได้ศึกษาพระไตรปิฎกได้ถึงระดับ primary sources
เราจึงเปิดการศึกษาภาษาบาลี (๑) เพื่อผลิตผู้มีความรู้ภาษาบาลี (๒) แล้วส่งไปศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎกที่รอการศึกษาค้นคว้าอยู่-เหมือนคนป่วยรอหมอ
แต่เราพลาดตรงที่-ผลิตผู้มีความรู้ภาษาบาลีออกมาแล้ว แต่ไม่มีแผนหรือโครงการหรือเป้าหมายใด ๆ ที่จะส่งไปศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก
การเรียนหมอมีแผนอันชัดเจนและทำได้ตามแผน คือจบหมอแล้วส่งเข้าสู่กระบวนการรักษาคนป่วยทั้งหมด
แต่การเรียนบาลีของเรา จบบาลีแล้วไม่มีแผนใด ๆ ที่จะส่งเข้าสู่กระบวนการศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก ผิดกันตรงนี้
.........................................................
เป้าหมายของการศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก คือ
(๑) เพื่อให้รู้เข้าใจหลักคำสอนที่ถูกต้อง
(๒) เอาหลักคำสอนที่ถูกต้องนั้นมาปฏิบัติขัดเกลาตนเอง
(๓) แล้วเผยแผ่ให้แพร่หลายสู่สังคม
.........................................................
ถ้าผู้บริหารการพระศาสนาของเรามีนโยบายว่า พระพุทธศาสนาในสังคมไทยไม่จำเป็นต้องทำอย่างนี้ และจะไม่ทำอย่างนี้
ก็จบแค่นี้
จะเรียนบาลีเพื่ออะไร หรือจะไม่เรียนเพื่ออะไร-เลิกพูดกัน
เก็บพระไตรปิฎกไว้ในตู้ เอาไว้บูชากันในฐานะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำบ้านเมืองต่อไป
.........................
แต่ถ้าเราเห็นว่า พระพุทธศาสนาในสังคมไทยจำเป็นต้องมีการศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎกตามเป้าหมายทั้ง ๓ ข้อนั้น ก็ขอให้ช่วยกันคิดว่า จะมีวิธีไหนบ้าง-ทำให้นักเรียนบาลีของเรา-เมื่อเรียนจบแล้วหรือเมื่อเรียนจนพอมีความรู้แล้วก็มุ่งหน้าไปสู่กระบวนการศึกษาค้นคว้าพระไตรปิฎก-เหมือนคนเรียนหมอ เรียนจบแล้วมุ่งหน้าไปสู่กระบวนการรักษาคนป่วย
ช่วยกันคิดตรงนี้ครับ
จะวิจารณ์การเรียนบาลีว่าอย่างไรก็เชิญว่ากันให้เต็มสติเถิด
แต่ต้องช่วยกันคิดเรื่องนี้ด้วย
พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย
ภาคีสมาชิก ราชบัณฑิตยสภา
๔ เมษายน ๒๕๖๗
๑๘:๕๗